Tarihte ilk Deniz suyunu

Dünyada ilk deniz suyu arıtma tesisi Osmanlı tarafından hayata geçirilmiş.

Hicaz’ın su ihtiyacı, özellikle hac mevsiminde hacıların sayılarının artmasından dolayı her geçen gün daha da sıkıntılı bir hal almıştır. O günlerde, dünyanın dört bir tarafından gelen hacıların suya olan ihtiyacı günden güne artmaktaydı.. Bunun yanında mevcut su kaynakları ise yeterli gelmiyordu. Bir taraftan Ayn-ı Zübeyde suyunun borularının daha geniş olanlarıyla değiştirilmesi sağlanmış olup , diğer yandan da yeni memba sularının şehre getirilmesi sağlanmıştı. Su ihtiyacı için Ayn-ı Hanîn ile Ayn-ı Za’ferân suları şehirlere sevk ediliyordu. Sultan 2. Abdülhamid Hanın zamanında, Cidde ve Mekke’ye kadar uşatırılan Ayn-ı Hamîdî suyu ihtiyacı büyük bir ölçüde karşılamıştı. Devlet su sıkıntısı konusunda son olarak yeni bir icadı devreye aldı , bu su arıtma cihazı sistemi idi.

Dünyada deniz suyunun arıtılarak kullanılması ihtiyacı Osmanlı coğrafyasında en çok Hicaz bölgesi için gerekliydi. İlk çalışma 26 Receb 1311 (2 Şubat 1894) yılında yapılmış ve Cidde’de deniz suyunu arıtmak için bir istasyon kurulmuştur. Fakat bu istasyon ihtiyacı karşılayamaz hale gelmiş ve yeni tesisler için birçadequate yeni çalışma yapılmıştır. Osmanlı Devleti Hicaz Sıhhiye İdaresi tarafından yeniden getirtilen ve Cidde ve Yenbu’da kurulan su arıtma cihazlarının o zamanki kapasiteleri günde yüz ilâ yüz elli ton arasında idi. Deniz suyunun içinden elektrik akımı geçirilerek, suyun damıtılması ile tatlı su elde ediliyordu.

VE ”Monşer”in verdiği unutulmaz tarih dersi!

1976 yılında Suudi Arabistan’ın Cidde şehrinde, deniz suyunu tatlı suya çeviren bir tesisin açılışından sonra meslektaşları ile sohbete girişen dönemin Türkiye Büyükelçisi Necdet Özmen’in bir ara söze: “Böylelikle Suudi Arabistan’ın dünyamızda ilk tuzdan arıtma tesisine sahip oldu.” diye başlaması üzerine, Fransız Büyükelçisi’nin hayretler içinde kalarak:

“No Sir! Bu Suudi Arabistan’ın tuzdan ilk arıtma tesisi değildir. İlki Osmanlılar’ın 1800’lü yıllarda yaptığıdır!”diyerek ecdadımızın eşsiz mirasından habersiz yaşayan elçimizi rezil ettiğini biliyor muydunuz?
Özcan F.Koçoğlu
(Yedikıta Dergisi, 35.Sayı, Temmuz 2011)

Kaynaklar: BOA, İ.HUS 143-1324-Ca084; DH.MKT. 841-6; Y.A.HUS, 294/41; BEO, 571/42805; BEO, 577/43207; BEO, 577/43260; DH.MKT, 2157/6; DH.MKT, 2273/46; DH.MKT, 2308, 95; MV, 99/44; DH.MKT, 2351/106; İ..HUS, 120/1322/C-54; Hicaz’da Teşkilât ve Islahat-ı Sıhhiye ve 1329 Senesi Hacc-ı Şerîfi, Kasım İzzeddin, İstanbul 1328; Hicaz’da Teşkilât ve Islahat-ı Sıhhiye ve 1330 Senesi Hacc-ı Şerîfi, Senevî Rapor, Kasım İzzeddin, İstanbul 1330; Islahat-ı Sıhhiye-i Hicaziye Hakkında Beyannâme, İstanbul 1329; Kıt’a-i Hicaziyece İttihazı Lâzım Gelen Tedâbir-i Sıhhiye ve Tanzifiyeyi Müzakereye Memur Olan Komisyon Tarafından Tadilen Kaleme Alınıp fî 24 Teşrin-i Evvel Sene 1311 Tarihinde Mün’akid Meclis-i Umûr-ı Sıhhiyede Kıraat Olunan Raporun Sûret-i Mütercemesidir, İstanbul 1311.
https://i.postimg.cc/VvvLdpRS/FB-IMG-1672770860554.jpg